Sunday, March 11, 2012

Bonvenon!

En chi tiu blogo vi estos trovanta plurain artikoloin pri la Nova Helpalfabeto (ankau nomata "Ralfo") unue eltrovita far Jon Walter Yung kai ankorau disvolvigata fare de Esperanta komunumo. Ni pledas por jia ekuzo kiel jemela ortografio de la Fundamenta Alfabeto (FA), kiel jisdatigo de la Fundamenta Helpalfabeto (ankau nomata "h-sistemo"), kai kiel anstatawo por la almenau tri ortografioi restantai (nome, la "x-sistemo" kai aliai provizorai solvoi kiel la "´^`'-sistemoi", kai chiaspecai kombinazhoi).

Ni kredas ke la Esperanta ortografio devas esti plei internacia kiel eble kai devas plei facile ebli uzadon por chiui, malhavanta diakritazhoin, kai jenerale, ortografion nekonatan de iu popolo en la mondo krom la Esperantistoi. Tial ni valoras la eltrovon far Jon Walter Yung, nome la Mondai Grafemoi, vaste konatai de la pleiparto de la mondo, kiel internacia ponto por nia Internacia Lingvo.

Yen skemo de Ralfo*:

ĉ --> ch
ŝ --> sh
ĝ --> j
ĵ --> zh
ĥ --> kh

Glitantoi (angle "glide"):
j --> y (komence de silabo: ya, ye, yi, yo, yu)
  --> i (aliloke: ai, ei, oi, ui)
ŭ --> w (komence de silabo: wa, we, wi, wo, wu)
  --> u (aliloke: au, eu, ou)

q, x (lau bezono: sciencoi, geografio) 

Kiel en la h-sistemo, ni havas aglutinain kombinazhoin en kie ni uzas streketon '-' (ekzemple: ek-havi, senc-hava), kai pro la uzado de glitantoi (y, i, w, u) ni rekomendas disigi hiatain vokaloin per ' (ekzemple: poste'ulo).

*(Aperis en Suda Hispanio la KIOSKO DE LEVANTO redaktita de Wolfgang Günther, kiu ofte publikigas tekstoin lau NHA. Ya li proponis la novan nomon Ralfo, akronimo de Racia Alfabeto).


Bonvenon!

2 comments:

  1. Esperanto jam havas bonegan alfabeton jam uzita dum 125 jaroj. Esperanto ne bezonas alian alfabeton.

    Enrique
    Uzanto de Esperanto kaj ties alfabeto dum 52 jaroj.

    ReplyDelete
  2. Saluton Enrique!

    La Esperanta alfabeto ya estas bona invento! Ni ne klopodas tushi la fundamentan alfabeton, ji estas legaco de Esperanto kai multe respektindas en sia dezaino. La celo de Ralfo ne estas malutiligi la fundamentan alfabeton sed la tro simplain helpkodoin kiui donas al la lingvo la plei strangan aspekton (au "vortbildon"). Kvankam oni raitas uzi ekzemple la "h-sistemon", tio ne signifas ke ji estas la plei aktuala solvo, pro tio ke multai el jiai digramoi (gh, jh, hh,) ne estas internacie rekoneblai ('gh' ekzistas kun alia sono, 'jh' kai 'hh'-on hodiau oni trovas nenie). Oni bezonas jisdatigi tiun principe bonan sistemon, al la nuna ortografia scio.

    Ralfo estas ankau shanco por montri ortografie pli internacian faceton al la mondo, tial ke siai grafemoi estas plei facile rekoneblai de la pleiparto de la popoloi.

    Mi invitas vin legi novan artikolon, nome: "Zamenhof elektis la sonoin kai grafemoin de nia alfabeto", chi tie: http://mondaigrafemoi.blogspot.com/2012/03/ralfa-kompendio-parto-1.html

    Koran dankon pro via atento.

    ReplyDelete